ANKARA’DA AHİ CUMHURİYETİ KURULUŞU.

Hakkı NAŞİT ULUĞ’UN HEMŞEHRİMİZ ATATÜRK Kitabı;

Ankara’nın 1304-1343 yılları arasında İlhanlılar Hâkimiyetinde olduğunu yazıyor

( sahife 223 )

İlhanlılardan sonra 1344-1354 yılları arasında AHİ DEVLETİ Olduğunu Yazmaktadır yayın tarihi ( 1973 ) yazar Atatürk’ün Direktifleri ile Ankara’da Yayınlanan Hakimiyeti milliye Gazetesinin muhabirliğini yapmış sonra yazı işleri müdürü olmuş 1925 Cumhuriyetin kuruluş yıllarına ait ciddi araştırmalar yapmış 3 devre vekillik yapmış Derebeyi ve Dersim 1931.Tunceli medeniyete açılıyor 1938 Çanakkale Destanı 50.yıl ( 1956 ) Emperyalizme Karşı Türkiye 1922-1924

( 1971 ) Siyasi yönleri ile Kurtuluş savaşı ( 1973 ) Hemşehrimiz Atatürk ( 1973 ) yazdığı önemli bir eser. ( yazarla İstanbulda Ankara Kulübü Binasında altmışlı yılların ortalarında Rahmetli Bahri Kınacı vasıtası ile tanışıp Ankara ile bir çok Anısını not etmek Bahtiyarlığında bulundum )

Ankara Kulübünün 1949 yılında yayınladığı Arkeolog Nurettin Can Gülekli’nin Yazdığı (ANKARA REHBERİ ) Kitap da sayfa 45.de Ankara kale kapısında 1330 tarihli (h.730 ) İlhanlı Kitabesi.olduğunu bunun bir emirname olduğu yazmaktadır.Başka kaynaklar bu Tarihler de Ertan’a isimli Bir Beyin Bulunduğun dan Bahsetmektedir ( 1330 yılında Ankara İlhanlıların Hâkimiyetindedir. )

HAMDULLAH KAZVİNİ 1336 yılında Anadolu Kentlerinin İlhanlı Maliyesine ödedikleri vergileri yazmaktadır.

OSMAN TURAN Seluklular devri Sivas eserinde sayfa 445 de 15 şehir arasında Ankara’nın 1336 tarihinde 72.000 bin dinar vergi ödediğini yazmaktadır.

ODTÜ öğretim üyelerinden S:AKTÜRE TARİH İÇİNDE ANKARA 1981 eylül seminerinde ayni tarihlerden 1336 yılında Ankara’dan İlhanlıların vergi Topladığını Osman Turan’ın kitabını mahreç göstererek doğrulamaktadır.

Seminer Bilgileri ERDAL YAVUZ ve ÜMİT NEVZAT Uğurel’in Topladığı bildiriler.1984 yılında toplanıp kitaplaştırılmış Aktüre’nin verdiği bilgiler sayfa 46 da zikredilmektedir.

1354 yılından sonra Sultan ORHAN tarafından şehrin alındığı bilahare 1363 yılında 1.Murat’ın Karamanoğlunun Eskişehir’e kadar gelmesi ve Kardeşlerinin isyanını bastırmak için sefer düzenlemesi ile Ankara’ya geldiği ve sultan Orhan sağ iken LÜLE paşa adlı bir kişiyi gönderdiği prf M.Akdağ’ın yazılı belgelerinde anlatılmaktadır.

Ahilik üzerine birçok çalışması bulunan Neşet Çağatay, ahiliğin Anadolu’da oynadığı role paralel olarak Ankara’da da hükümet etmiş olmasının çok muhtemel olduğunu belirtmektedir. Onun tezi, zaten yönetim ve beledi işlerde birçok görevi üstlenen ahilerin kendi başlarına bir yönetim oluşturmalarının zor olmadığı üzerinedir.

Dr İLHAN AKÇAY ‘IN (Ankara Tarihçisi ve Ankara Belediyesi Sanat Tarihi uzmanı )

Makale ve Kitaplarında Ahi Şerafettin’in Seceresinin anlattığı Önemli bir eseri vardır ( İlden ile Atatürk.Atatürk Ankara’da ) İlhan Hoca Osmanlıca dil Bilimine Vakıf araştırmacıdır Dedesi Kars Fatihi AHMET MUHTAR Paşadır Çok yakından tanıdığım Kıymetli Bir Tarihçi Ankaralı Abimiz Büyüğümdür.

Ayrıca 1325 ve 1354 tarihleri arasında Anadolu’yu karış karış gezen İbni BATUTA Ahileri.tüm örf ve adetleri yaşayışları hakkında bilgi vermektedir.

Türk Ocaklarının çıkardığı 1954 yılı temmuz sayısında bu konudan bahsetmekte FAZİLETLİ TÜRK KADINLARININ erkeklerden kaçmadıklarını başka metinlerde ise onların saz ve oyunlarda yer aldıklarını söylemektedir Türk Yurdu 1954 temmuz sayısı sayfa 69

Osmanlı kaynakları, Osmanlıların Ankara’yı bir bey elinden almayıp genel bir söyleyişle ahilerden aldığını söylemesi, ahilerin şehrin yönetimine hakim olduğunu göstermektedir. Özellikle dönemin geçerli meslek gruplarından biri olan debbağların hakim olduğu bir ahi örgütünün yönetimi elinde tutması, sosyo-ekonomik yapılanma ile siyasi yetkinin bütünleşmesine yol açmıştır. Ankara’nın güçlü savunması ile dışarıdan gelebilecek saldırıları, eğer çok şiddetli değilse, bertaraf edebilecek güçte olması ve dönemin Ankara’sının çevresinde o güçte bir devlet veya beyliğin olmaması, bizim düşüncemize göre bir ahiler yönetiminin varlığını mümkün kılmaktadır.

Görüleceği üzere sayın Ş.Bülent Yahnicinin Ankara Kulübü neşriyatı olarak yayınlanan kitapçığında Ahilerin 64 yıl değil10 yıl müstakil ve AHİ düzenine uygun bir iradeyi ANKARA’DA kurdukları görülmektedir.

A.Haluk Balaban. 12 mart 2010.

Not : Bu kısa Makaleyi 2010 yılında bir dergide yayınlamıştım bu gün tekrar yayınlıyorum. 28-nisan -2020