ANKARA .ELMADAĞ’DA İDRİS DAĞ’DA KAR KUYULARI.

BEYPAZARI KOZALAN KAR KUYULARI.

KAR DOLABI.KORDOLABI…!

Tarihte Ankara da Kışlar uzun ve yağışlı geçer Yazlarda Fevkalade sıcak Geçerdi.

Yaza rastlayan Ramazan Aylarında Ankaralılar Elmadağ ve İdris Dağında Açılan Kar kuyularına biriktirilen Karlarla Yazı hoşça geçirirlerdi. Elmadağ ve idris dağında 100 e yakın kar kuyusunun varlığından bahsedilmektedir. Son zamanlara Kadar 22 adet Elmadağ da kar kuyusu kalmışsa da bu güne kadar Bakımsızlıktan yok olmuş kuyular göçmüş su ve toprak dolarak kaybolmuştur. Beypazarın da bulunan 2 kar kuyusu Kültürel miras olarak tescil edilmiş koruma altına alınmıştır.

Kar kuyuları 3 veya 4 metre derinlikte en az 2 metre çapında içi çorak yani kili toprakla sıvanmış kuyulardır kışın bu kuyulara temiz Kar depolanır sıkıştırılır karın üzerine teliz örtülür telizin üstüne kuru iri saman döşenir en üstüne tahta döşenir ve toprakla örtülür. Yazın buradan sıkıştırılmış karlar eşek ve katır sırtında ankaraya getirilir halka satılırdı. Zengin Ankaralıların Konaklarında KARDOLABI mevcuttu bu dolap evin alt katı olan Masara  adı verilen taş odadadır. Dolap şeklinde içi çinko kaplı çinko öncesi sıkıştırılmış saman kaplı tahta dolaplardır sadece bu karı muhafaza etmek için Kullanılır DTCF proflarından cebecide oturan rahmetli coğrafya bölüm başkanı REŞAT İZBIRAK hocamız Bu kara BUZKAR adını vermiştir.

Ramazanlarda Buzkar dan iftar sofralarında Ayran içine Bal şerbetine zerdeli Hoşafına konur buz gibi içilirdi Bazı hayır sever Ankaralılar Teravih namazı sonrası Cami önlerinde Buzkarlı Bal şerbeti. Vişne suyu dağıtırlarmış.

Rivayet odur ki kale Altında Oturan Ermeni aileleri. Buzkar dan Kaseler yapar Misafirlere bu kase ile şerbet ikram ederlermiş.

Bu kar kuyularının yerleri yeniden tespit edilerek Ankara’mıza Kültürel Miras örneği olarak Aktarılmalıdır Buz dolapları çıktıktan sonra unutulan bu Ankara Ritüeli Kayıtlara geçmelidir.

Gelelim KORDOLABINA eski tarihlerde Ebemiz Atamız Evlerde Konaklarda Bakır mangal Kullanırlardı Bu Mangalda da Meşe kömürü yakılır zehirli gazı yakıldıktan sonra Ev içine alınır odadan odaya gezdirilirdi Gece Olunca Bir adı da Gusulhane olan kor dolabına konur Kapağı örtülür sabah tekrar oda içine alınırdı Gusulhanelerin Mutlaka havalandırma bacası ve Akarı bulunurdu.

Mangal küllerinin döküldüğü Ankara da iki yer mevcuttu biri Samanpazarının bakırcılar çarşısı yanı Kaba küllük diğeri Bu gün Cermodern’in bulunduğu alan Zengini fakiri Külleri buraya döktürürdü.

Ankaralı gençlerde mahalle kavgalarını bilhassa bu küllük te yaparlardı o yüzden her horoz Kendi Küllüğünde öter sözü buradan gelmektedir. Kavga sonunda kül yaraya bereye en iyi gelen ilaçtır.

Haluk Balaban .