ANKARA'DA İLK ELEKTRİK.

BELDE-İ NUR.. ( Ankara’lıların elektiriğe verdikleri ad ),

Ankara’nın elektrikle aydınlatılmasına yönelik ilk girişim, 1916 yılında

gerçekleşmiştir. İstanbul’un elektrik dağıtım imtiyazını 50 yıllığına alan ve

bunu daha sonra kurduğu Osmanlı Anonim Elektrik Şirketi’ne devreden Ganz

Elektrik Şirketi, Ocak 1916 tarihinde Ankara’ya iki memurunu göndererek,

şehrin elektrikle aydınlatılmasına yönelik bir proje hazırlamıştır.

Ancak

girişim başarısızlıkla sonuçlanmıştır.

1921 yılında Ankara’da, Maliye Bakanlığı’ndan Şehremaneti’ne aktarılan

2.000 liralık özel bir kredi sayesinde, gazyağı jeneratörleriyle sokakların

aydınlatılmasına başlanmıştır. Ankara’da ilk elektrik santrali 1925 yılında,

Ankara Belediyesi tarafından Bentderesi’nde 50 beygirgücünde lokomobil ile

döndürülen 35 kWh’lık doğru akım dinamosu ile kurulmuştur.

Üretilen

elektrik, ilk olarak Ankara Belediyesi’nin Anafartalar Caddesi’ndeki binasında

ve birkaç evde kullanılmıştır.

Elektrik ihtiyacının artması üzerine Ankara – Kayseri yolunun 8.

kilometresinde bulunan Güvercinlik’deki Ankara Çimento Fabrikası’nın idare

binasının bulunduğu yerde, bir elektrik santralinin kurulması kararlaştırılmıştır

1926 yılında, Alman MAN (Maschinenfabrik Augsburg-Nürnberg) ve AEG

(Allgemeine Elektricitäts-Gesellschaft Aktiengesellschaft) şirketlerinin ortaklığı

ile kurulan yeni santral için her biri 200 beygirgücünde üç adet, 120

beygirgücünde bir adet olmak üzere toplam dört adet dizel elektrojen grubu

sipariş edilmiştir. Santralde elektrik üretimine geçilmesiyle birlikte,

Bentderesi’ndeki lokomobilin çalıştırılmasından vazgeçilmiştir.(hatip çayı üzerine kurulması düşünülen sudan elektrik elde etme sistemi )

Güvercinlik’teki santralin elektrik üretimine başlamasından sonra,

Ankara şehrinin elektrikle aydınlatılması için yabancı firmalara imtiyaz

verilmesi gündeme gelmiştir. Yapılan görüşmeler sonunda elektrik ve havagazı

işletme imtiyazının Alman Didier firmasının konsorsiyumunda, Stettiner

Chamotte-Fabrik Actien-Gesellschaft (Berlin) firması ile Elektricitäts Lieferungs-Gesellschaft (Münih) firmasına verilmesi kararlaştırılmıştır. İmtiyaz

sözleşmesi, 24 Mart 1927 tarihinde Türkiye Cumhuriyeti adına Nafıa Vekili

Behiç (Erkin) Bey ile Stettiner Chamotte-Fabrik Anonim Şirketi Genel Müdürü

Dr. Max Bittrich arasında imzalanmıştır.

Ankara’nın elektrikle aydınlatılması, Cumhuriyet’in ilk yıllarında

Belediye öncülüğünde yürütülmeye çalışılmış, daha sonra yabancı bir şirkete

altmış yıllık bir imtiyaz verilerek, şehrin daha hızlı ve daha geniş bir şekilde

elektrik enerjisi ile tanışması sağlanmıştır. 1930’lu yıllarda başlayan devletçilik

anlayışı, II. Dünya Savaşı’nın getirdiği ağır koşullarla birleşince, Ankara

Elektrik ve Havagazı Türk Anonim Şirketi devlet tarafından satın alınmış,

elektrik üretim ve dağıtım işi devletin kontrolüne geçmiştir.

HALUK BALABAN Arşiv.

MUSTAFA KEMAL ATATÜRKÜN ANKARA'MIZA KAZANDIRDIĞI BU MUHTEŞEM İLK TESİS YILLARCA HİZMET ETTİ.

Nafia Vekli ( Bayındırlık Bakanı ) ALİFUAT CEBESOY Paşa idi

Ruhları şad olsun.

Tüm i