ANKARA’MIZIN ENDEMİK BİTKİLERİNDEN AYAŞ ÇAN ÇİÇEĞİ.

(Ayaş Çan Çiçeği) Ayaş’ın 16 km doğusunda Steppenhang tarafından toplanmış ve bilim dünyasına 1979 yılında P. H. Davis ile Sorger tarafından tanıtılmıştır.

Campanula damboldtiana, çok gövdeli ve çok yıllık olup kökler silindirik, kalın ve bükülüdür. Gövde çiçekleri 5.5-22 cm’e kadar dikleşerek yükselir. Taban yapraklar yoktur. Gövde yaprakları yoğun biçimde, aşağı dönük tabanı şişkin sert tüylerle kaplıdır. Sapsız, uzun-ince ve ucu yuvarlaksı olan yaprakların ortada yer alanlarının ebatları 12-25/2-4 mm dik ya da geriye kıvrıktır. Alttakiler ve üsttekiler ortadakilere göre daha küçük boyutludurlar.

Çiçek durumu rasemoz, 1.5-15/1-2 cm boyutlu, yukarı doğru gelişirler. Brakteler uzun-mızraksı yapıya sahip, çiçekler hafifçe diktir. Ovaryum yarıküremsi ortalama 3 mm genişliğindedir. Kaliks dişleri üçgen-mızraksı yapılı 3-1 mm uzunluğunda, korolla tüpünden kısa ve tüylerle kaplıdır. Korolla huni ve çan şekli karışımı, yaklaşık 12/12 mm, leylak-mavi renkte, 1/3 oranda bölünmüş, loblar yumurtamsıdır. Filamentler 2.5 mm kirpikli, anterler 6.5 mm uzunluğunda, stiller dışarı taşmış ve 3 lobludur. Kapsül ters koni şeklinde yaklaşık 3x4 mm ve tabanda bulunan 3 adet por aracılığıyla açılırlar. Tohumlar uzunlamasına yumurtamsı, 1.7 x 0.9 mm boyutlarındadır. Saman renginde, kenarları beyaz ve pürüzsüzdür.

Çiçeklenme dönemi Haziran ve Temmuz aylarında gözlenir. Habitatı marnlı ve erozyonlu yamaçlar ve taşlı bozkırdır. 1190-1400 m yükseltide bulunur (Davis & Sorger ,1979).

Çiçeklenme zamanı: Haziran-Temmuz

Meyvelenme zamanı: Temmuz-Ağustos

Habitat: Marnlı ve erozyonlu yamaçlar ve taşlı bozkır

Endemizm Durumu: Ankara iline ait lokal endemik

IUCN Tehdit Kategorisi: Türkiye Bitkileri Kırmızı Kitabı’nda dahil olduğu kategori CR’ dir. Yani Çok Tehlikede kategorisinde yer almaktadır.(özenle Korunmalıdır Çevrede Hiçbir maden arama. Dahil inşaat yapılmamalıdır )

Türkiye’deki Mevcut Durumu ve Dağılım:

Campanula damboldtiana’ Ankara Ayaş İlçesinde Aysantı Bel geçidi yol kenarında (Aysantı Lokalitesi) ve Kazan ilçesinin, Orhaniye mahallesi (Çal Tepesi); Dağyaka ve İmrendi mahallerindede bitkinin yayılış alanları tespit edilmiştir. Bununla birlikte Kazan ve Ayaş ilçeleri arasında İncirlik mahallesinde de lokalitesi bulunmakta olup sınırlı yayılışa sahiptir.

HALUK BALABAN ARŞİV.